Ηθικό Διοίκηση – Ηγεσία & Στρατιωτική Επαγγελματική Ηθική

Η ενσυνείδητη πειθαρχία
εξαφανίζει την ευθυνοφοβία

(Μέρος 3ο)

Καθήκον – Πειθαρχία. Το καθήκον περιέχει την αρχή της προσωπικής υπευθυνότητας. Η εκτέλεση του καθήκοντος είναι ο παραδοσιακός ακρογωνιαίος λίθος της ηθικής υπόστασης που πρέπει να χαρακτηρίζει το Στρατό. Στην ειρήνη πολύ απλά μπορεί να περιγραφεί σαν «τη γνώση του τι αναγκαιεί να γίνει και εκτελείται με κάθε δυνατό έμφυτο ταλέντο». Συνδέεται με την ηθική και νομική υποχρέωση που απορρέει από τους νόμους και τον όρκο του στρατιωτικού να υπερασπιστεί την πατρίδα του. Το καθήκον πρέπει να αποτελεί έμφυτη και άμεση απάντηση στο κάλεσμα να παραβλέψουμε τον φόβο του θανάτου και τους πόνους των πληγών και των βασανιστηρίων στον πόλεμο. Το απαύγασμα του καθήκοντος είναι να ενεργεί σε απουσία διαταγών (πρωτοβουλία), βασιζόμενο στην εσωτερική αίσθηση του ηθικά και επαγγελματικά σωστού.

Η πειθαρχία και ο ορισμός της δίνεται στους στρατιωτικούς κανονισμούς και είναι γνωστός σε όλους. Αυτά όμως που δεν προσδιορίζονται με σαφήνεια, είναι η μορφή και η συμβολή της στην εξύψωση του ηθικού.

Βασικό καθήκον κάθε Διοικητή είναι η ανάπτυξη της εσωτερικής πειθαρχίας των υφισταμένων του, που αποτελεί την ιδανική μορφή έκφρασής της. Προϋποθέτει δε την καλλιέργεια στους υφισταμένους:

• Της συναίσθησης της αξιοπρέπειας.
• Της ατομικής τιμής.
• Της συνείδησης ευθύνης και ηθικής υποχρέωσης για εκπλήρωση του κοινού έργου και σκοπού.
• Του σεβασμού και της εμπιστοσύνης του κατώτερου προς τον ανώτερο.

Η ενσυνείδητη πειθαρχία εξαφανίζει την ευθυνοφοβία, εκσυγχρονίζει την έννοια της Διοικήσεως, αποκαλύπτει νέες ιδέες με την ελευθερία έκφρασης της γνώμης, συμβάλλει στην ευσυνείδητη συμμετοχική διαδικασία, κεντρίζει την πλέον ευαίσθητη χορδή του Έλληνα που είναι το φιλότιμο, δημιουργεί ψυχικούς δεσμούς και το κυριότερο, δημιουργεί πνεύμα Μονάδας, που είναι ο βασικότερος παράγοντας εκτίμησής του.

Ο σκοπός της πειθαρχίας είναι να εμφυσήσει στο πνεύμα του αξιωματικού και στρατιώτη:

• η μη παράδοση σε περιόδους μεγάλου κινδύνου στο εσωτερικό ένστικτο για αυτοπροστασία, αλλά την εκτέλεση των διαταγών με αυταπάρνηση και αυτοθυσία.
• Τη διατήρηση της τάξης μέσα στον ίδιο τον Στρατό.
• Την έννοια της τιμής και του καθήκοντος.                                                                                                             
• Η πειθαρχία μαζί με το καθήκον αποτελούν ακλόνητους στυλοβάτες του ηθικού και δημιουργούν την τελειότητα και το μεγαλείο του στρατεύματος.

Αυτοπεποίθηση στην Αντοχή και Επιδεξιότητα Διεξαγωγής του Πολέμου. Η αυτοπεποίθηση δεν είναι τίποτα άλλο παρά σύνθεση θάρρους, ενέργειας, ελπίδας, ενθουσιασμού, φιλοδοξίας, καρτερίας και η προϋπόθεση κάθε επιτυχίας που γεννιέται μόνο από την πλήρη συνείδηση της αιτίας που έχει κανείς, της ικανότητας και ολοκληρωμένης γνώσης και κυριαρχίας για την υπόθεση που ασχολείται. Η ύψιστή της μορφή είναι η συνταύτιση του ανθρώπου με το σκοπό που τον εξυψώνει ολότελα πάνω από τον φόβο του κινδύνου και αυτού του θανάτου, που από τον κοινό παρατηρητή χαρακτηρίζεται με τόλμη σχεδόν υπεράνθρωπη. Είναι συνάρτηση των επαγγελματικών του γνώσεων και ικανοτήτων, αυξάνει την εμπιστοσύνη και θέληση των συναδέλφων του, διότι γίνεται αμέσως αισθητή και έτσι αποκτά περηφάνια και οντότητα, που πρέπει βεβαίως να συνυπάρχουν με την προϋπόθεση της ύπαρξης της αίσθησης του καθήκοντος και της αποτελεσματικής εκπαίδευσης.

Για μεγαλύτερη κατανόηση του παραπάνω παράγοντα αναφέρουμε δύο μικρά αποσπάσματα από ένα σχετικό άρθρο που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Defense Diplomacy του Φεβ. 1986 και αφορά τον Αραβο-ισραηλινό πόλεμο. «Μέσα στις Ισραηλινές δυνάμεις η εκπαίδευση είχε σαν αποτέλεσμα να αποκτήσει κάθε στρατιώτης εμπιστοσύνη στον εαυτό του σαν μαχητής, στα όπλα του, στους συναδέλφους του, στους ηγήτορές του και στην ομαδική ικανότητα αντιμετωπίσεως κάθε πιθανής κατάστασης επιτυχώς» και «ο Άραβας στρατιώτης αντί να καταστεί μέρος μιας ομάδας και να αντλεί εμπιστοσύνη από αυτή, μεταβλήθηκε σε ένα ανεξάρτητο και μεμονωμένο άτομο, που αποδυνάμωσε τους κοινωνικούς δεσμούς και διέσπασε το σταθερό πλαίσιο, που έπρεπε να έχει μια ομάδα».

Πίστη στο Δίκαιο του Αγώνα. Για τη νίκη δεν αρκεί μόνο να είναι δίκαιος ο αγώνας ο οποίος αναλαμβάνεται. Πρέπει και αυτοί που παίρνουν μέρος στον αγώνα να πιστέψουν σε αυτόν και να εμπνέονται από τα υψηλά ιδανικά που χαρακτηρίζουν τον Έλληνα (Πατρίδα, Θρησκεία, Οικογένεια). Είναι απαραίτητο ο μαχητής να είναι απόλυτα σίγουρος ότι μάχεται για το δίκαιο, ότι ο εχθρός προσπαθεί με τη βία να επιβάλλει το άδικο.

Διαβάζοντας αποσπάσματα από το βιβλίο «Φλογισμένα Πέλαγα» του Σπύρου Μελά νιώθει κανείς τον Εθνικό παλμό που συγκλόνιζε τους Έλληνες μαχητές του 1940. «... Η Αθήνα σήμερα ζει κάτω από απέραντο γαλάζιο κύμα. Όλες οι συνοικίες και οι πιο μακρινές, σημαιοστόλιστες. Τα πλήθη του λαού δεν είναι πια συνηθισμένη μάζα. Η ψυχή τους φουντώνει πυρκαϊά ...»

Και έλεγε ο στρατηγός στους στρατιώτες την 27η Οκτωβρίου 1940: «Ούτοι εν άρμασι και ούτοι εν ιππείς, ημείς δε εν ονόματι Κυρίου του Θεού μεγαλυνθησόμεθα».

Με αυτή τη θερμή και βαθιά πίστη στη βοήθεια του Θεού για το δίκαιο του αγώνα και την πύρινη αγάπη προς την Πατρίδα ξεκίνησε τότε ο Στρατός μας και έγραψε στα Ηπειρωτικά βουνά το μεγάλο εκείνο έπος.

Ο Στρατός στην ευρεία έννοιά του αποτελεί τον οργανισμό με τον οποίο η φυλή μας, όπως όλες οι φυλές του κόσμου, εκφράζει τη θέλησή της να διατηρήσει τα χώματα που οι ιστορικές συγκυρίες της κατέλειπαν και να επιβιώσει σε αυτά συγκροτημένη σε ελεύθερη κρατική οντότητα. Κάτω από το πρίσμα της απλής και αναντίρρητης αυτής αλήθειας, το κάθε μέλος του οργανισμού αυτού παίρνει τη θέση «ιερού και όσιου» του Έθνους και συνεπώς με την εν γένει στάση και συμπεριφορά του πρέπει και να την τιμά. Ακόμα πρέπει να μάθει τί είναι και τί προσφέρει σαν στρατιώτης στην Πατρίδα και το Εθνικό σύνολο, από το οποίο προέρχεται και στο οποίο ανήκει.

Συμπέρασμα

«Το ηθικό δεν αποκτάται με παράλειψη καθήκοντος, ούτε με χτύπημα στην πλάτη. Ηθικό θα βρείτε σε άτομα και Μονάδες που έχουν υποστεί πολλή και άριστη εκπαίδευση, που επιχειρησιακά είναι έτοιμοι, που οι ώμοι τους έχουν μαυρίσει από το λάκτισμα του όπλου για να γίνουν άριστοι σκοπευτές, που διαβιούν με ανθρώπινες συνθήκες, που οι ηγέτες τους ενδιαφέρονται για τα προβλήματά τους, που έχουν μπροστά τους ζωντανό παράδειγμα εργατικότητας-πειθαρχίας τον προϊστάμενό τους, που τους κάναμε να πιστέψουν στο δίκαιο του αγώνα, γιατί υπάρχουμε. Όταν τους μεταχειρίζεστε σαν προσωπικότητες, τότε είναι έτοιμοι να προσφέρουν τον εαυτό τους θυσία για τον αξιωματικό τους, για τον συνάδελφό τους, για την Πατρίδα. Τότε έχει ηθικό το άτομο ή η Μονάδα, τότε υπάρχει πνεύμα Μονάδας...»

Θα προσθέταμε σε αυτήν την πραγματικά έξοχη περιγραφή ενός Διοικητού Μεραρχίας του ΠΟΤ, ότι το ηθικό ενός άνδρα στο Στρατό εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Αυτό όμως μπορεί να συνοψισθεί σε μία λέξη: «Εμπιστοσύνη». Εμπιστοσύνη στην εκπαίδευσή του, στον εξοπλισμό, στην Ηγεσία, στον εαυτό του, στη Μονάδα του και στην υποστήριξη από την Πατρίδα. Οι Στρατιωτικοί Διοικητές παίζουν μεγάλο ρόλο σε αυτό, αλλά επίσης μεγάλο ρόλο παίζουν και η πολιτική ηγεσία και τα μέλη του κοινοβουλίου, ο τύπος και γενικά η κοινή γνώμη του λαού. Όλοι αυτοί οι παράγοντες πρέπει να εξασφαλίζουν σαν προϋπόθεση ότι ο στρατιωτικός εκτελεί καλά ένα σπουδαίο έργο και απολαμβάνει αναγνώριση γι’ αυτό. Εφόσον αυτά πραγματοποιούνται, υπάρχει μία γενική αίσθηση εμπιστοσύνης, υπάρχει ηθικό.


.....συνεχίζεται....