Υπερυπουργείο Διά Βίου Διαφθοράς

Tης Mαριας Kατσουνακη

Στημένα, μίζες, κόλπα, μαφίες, παράνομα κυκλώματα, συμμορίες. Παντού. Διατρέχουν το Δημόσιο και το συνδέουν με τον ιδιωτικό τομέα. Εμφανίζονται κάθε τόσο στην ειδησεογραφία ως «αποκαλύψεις» που

περιγράφουν την πλήρη λειτουργία ενός άλλου κράτους που ζει με τις ευλογίες, την αμέριστη συμμετοχή και στήριξη του επίσημου κράτους. Στη «βαθιά διάβρωση του φοροελεγκτικού μηχανισμού» συμβάλλει ένα πλέγμα θεσμών, εξουσιών, παραγόντων, παραγοντίσκων, διαμεσολαβητών, υπαλλήλων, επαγγελματιών διαφόρων ειδικοτήτων, κ.ο.κ.

Πορευόμαστε λοιπόν ένας κλονισμένος λαός, με κλονισμένη εμπιστοσύνη για κάθε συναλλαγή: από τη Δικαιοσύνη, μέχρι την εφορία, μέχρι το συνοικιακό πρατήριο καυσίμων. Τι συνέπειες έχουν για την κοινωνία η καχυποψία, ο φόβος και ο θυμός, που διαβρώνουν καθημερινά την όποια επαφή του πολίτη με τον συμπολίτη του; Οταν ένα πρωινό σε ένα δημόσιο ταμείο, στην πολεοδομία, στα τελωνεία, οπουδήποτε, οποιαδήποτε εξόρμηση δηλαδή για τη διευθέτηση μιας υποχρέωσης ή εκκρεμότητας, προϋποθέτει ειδική ψυχική (και όχι μόνο) προετοιμασία; Οταν μια απλή, διεκπεραιωτική διαδικασία μετατρέπεται σε δύσκολη, στρατηγική απόβαση στα γρανάζια ορατών ή αόρατων μηχανισμών; Ή καταλήγει σε δυσβάσταχτη περιπέτεια, με εκνευρισμό, δυστροπία (εκατέρωθεν, εξυπηρετούμενων και εξυπηρετούντων), εκρήξεις μπροστά σε ταμεία, που στην έξοδο της ημέρας συνθέτουν ένα -ακόμη- αφήγημα για την καφκική γραφειοκρατία, τη μαφιόζικη συμπεριφορά, την αναγκαστική λύση «φακελάκι», ή… ή…;

Η διά βίου διαφθορά αποδεικνύεται η ανθεκτικότερη σχέση εξουσίας, το υπερυπουργείο της νεοελληνικής πολιτικής και κοινωνικής πραγματικότητας. Ομως πρέπει να κάνουμε ένα επόμενο βήμα από τη διαπίστωση, από τη δημοσίευση ονομάτων μεγαλοοφειλετών του Δημοσίου, από τη δημοσιοποίηση εντυπωσιακών περιστατικών φοροδιαφυγής ή οικονομικής διαπλοκής. Η απρόσκοπτη ενημέρωση δεν αρκεί, αν δεν υποστηριχθεί από όλο και περισσότερους ανθρώπους που θα είναι διατεθειμένοι να «βγάλουν τα κάστανα από τη φωτιά», γιατί θα είναι η μόνη επιλογή τους.

Οσο το σύστημα ανανεώνει την ισορροπία του στην ανομία, ως οικεία και συνήθη τακτική, οι όποιες προσπάθειες ελέγχου είναι τυφλές και αποσπασματικές. Οι αλλαγές, αργές πάντα και βασανιστικές, χρειάζονται ευρεία συμμετοχή: από εκείνους που ασκούν την εξουσία έως τους συναλλασσόμενους στο γκισέ πολίτες. 

Μηνύματα δεν στέλνει μόνο η επιβολή της νομιμότητας αλλά και η ανοχή της ανομίας.